10-4-2025  De bevrijding van Deventer 80 jaar geleden

De bevrijding van Deventer vond plaats op 10 april 1945. Terwijl de Canadezen nog in gevecht waren met de Duitsers werd er al feest gevierd. Door Duits granaatvuur kwamen twaalf feestvierders om het leven.

Soldaten van de Canadese Schotten pauzeren in Deventer na de bevrijding van de stad 11 april 1945.

10 april 1945 is voor Deventer een historische datum. Vandaag is het 73 jaar geleden dat Deventer werd bevrijd van de Duitse bezetting. Op 10 april 1945 marcheerden Canadese soldaten de straten van Deventer binnen. De troepen kwamen uit meerdere richtingen, maar de bevrijding van Deventer ging niet zonder slag of stoot. En toen was daar de ontlading bij de mensen en een feest in de stad. 

Twentol

Op de dag van bevrijding, gebeurde namelijk het het Twentol drama waar 7 verzetsstrijders om het leven kwamen. Zij hadden zich verschanst in de smeeroliefabriek Twentol, vlak bij de brug in de Zutphenseweg en probeerden te verhinderen dat de Duitsers de brug zouden vernielen. Zij werden helaas ontdekt, waarna een beschieting volgde en er brand ontstond. Twee mensen kwamen ter plekke om het leven. De andere vijf werden uit het gebouw gehaald en vervolgens geëxecuteerd.

Bevrijding van Deventer

De bevrijders benaderden Deventer via Schalkhaar. Ze waren vrij nauwkeurig op de hoogte van de posities waar zich de Duitsers bevonden. Dit was mede te danken aan de verzetsheld Jan Koster, die met gevaar voor eigen leven, een plattegrond van Deventer aan de Canadezen had gebracht waar de versperringen, loopgraven en mijnenvelden zich bevonden. Via Schalkhaar, Brinkgreverweg en Swaefkenstraat trokken de Canadezen Deventer binnen.

Canadees met verpleegsters van de Brinkgreven

Voor het Postkantoor, op de hoek Smedenstraat / Nieuwstraat werden nsb’rs en de zogenaamde moffenmeiden opgebracht en kaalgeschoren.

Feest

De Duitsers hadden zich teruggetrokken aan de overkant van de IJssel en de bruggen waren vernield, dus moest De Worp nog wachten voordat de bevrijding kwam. Bij Gorssel staken de Canadezen de rivier over. Dat ging gepaard met zware gevechten, maar twee dagen later waren ook de Steenenkamer en de Worp bevrijd. Er was nog dagenlang feest in de stad. Degenen die met de Duitsers hadden meegewerkt werden opgepakt en berecht.

Drie jaar geleden is deze film vrijgegeven door de heer Hans Koot, gemaakt door zijn vader.  We zien Canadese soldaten en tanks in de omgeving van de Veenweg / Brinkgreverweg die Deventer binnenkomen. Er worden vrouwen opgebracht en kaalgeknipt. De Beul van Deventer wordt door de straten geleid en NSB-ers onder schot opgepakt. De film eindigt met beelden op de Brink, van zingende verpleegsters samen met Canadese soldaten.