Op 1 juli 2018 deelgenomen aan een battlefield tour van Battlefield Discovery van Edwin Popken met als thema Operatie Veritable (de Britse sector). Eerder met hem reeds de Canadese sector gedaan, dus dit was een mooie aanvulling van het geheel.
Onze battlefield tour begon bij deze molen in Groesbeek. In de kap van deze molen werd het voorjaarsoffensief van 1945 gepland waarbij 400.000 Britse en Canadese militairen onder commando van de Canadese Generaal Harry Crerar het Rijnland tot aan Wezel vrijgemaakt hadden en het mogelijk maakten voor de niet te stuitte Geallieerde Legers de Rijn over te steken en een einde aan de oorlog te maken. Als eersten, op de 21ste Januari, klommen de Corps Commandanten Lt-Gen Simonds (2de Canadese) en Lt-Gen Horrocks (30ste Britse) naar boven in de kap om hun kaarten te vergelijken met het terrein en om taken te stellen voor de divisies. Toen kwamen daarna tientallen officieren van divisiecommandanten tot aan peletonleiders toe om de grondsituatie te bestuderen waar vandaan de aanval zou starten op de 8ste Februari onder het hevigste spervuur tijdens WO 2 uitgevoerd. De cruciale rol van deze molen als de primaire observatiepost voor de artillerie in het vooruitgeschoven gebied achter Nijmegen is vereewigd in de Guns of Victory geschreven door George G Blackburn die als een artillerie verkenner een groot deel van de winter van 1944-45 doorbracht in haar kap.
Het was in die zin een bijzondere tour dat ik samen met mijn vrouw de enige deelnemer was, maar dat deed niets af van de kwaliteit van de tour. Onze gids gaf ons een goed beeld van het verloop van de strijd, waarbij de tour begon op Nederlands grondgebied in Groesbeek, vevolgens ging het naar het daar vlakbij gelegen Reichswald, Gennep (Noord-Limburg) en tenslotte naar Goch. De conclusie kan worden getrokken dat operatie Veritable in omvang nog groter was dan de geallieerde landingen in Normandië. De operatie begon op 8 februari 1945 en vond plaats onder zware omstandigheden: regen en modder. Maar ook waren gebieden onder water gezet door de Duitsers door het opblazen van dammen in de Ruhr en de Urft, waardoor de Roer stroomafwaarts ongeveer twee weken lang buiten zijn oevers trad en op sommige plekken ruim 2 kilometer breed werd. Het doel van deze grootscheepse operatie was het verdrijven van de Duitse legers van de westoever van de Rijn.
De operatie stond onder leiding van de Britse generaal Montgomery (links) en de Canadese generaal Crerar (rechts)
Operatie Veritable begon met het grootste artilleriebombardement van de campagne in Noord-West Europa
Deze zware artilleriebeschieting duurde vijf en een half uur.
Vervolgens moesten de Britten en Canadezen vechten om elke meter grond dat door de Duitsers verdedigd werd. De Duitsers waren zo fanatiek omdat er nu gevochten werd op het grondgebied van het Reich.
De Britten en Canadezen zagen hier vaak hun zwaarste gevechten uit de hele campagne in West Europa. Illustere namen zoals Reichswald, Kleve, Goch, Gennep, Kalkar Heights, Keppeln, Hochwald, The Hochwald Gap, Veen and Xanten zouden voor altijd in hun hoofden worden gegraveerd. Maar liefst 23.000 geallieerde slachtoffers (inclusief Amerikanen) waren te betreuren. De Canadezen noemden deze slag hun ergste van het westelijk front en spraken van condities en tactieken die aan de eerste wereldoorlog deden denken. De Duitsers hadden ruim 90.000 manschappen verloren. Voor hen ging deze slag de geschiedenis in als de grootste tankslag in westelijk Duitsland.
Britse tanks in het Reichswald.
Er werd gebruik gemaakt van bruggenleggende tanks om hindernissen zoals loopgraven of onbegaanbare stukken weg te kunnen overbruggen om snel verder op te kunnen rukken.
Het Britse tweede en Canadese eerste leger konden door hevige gevechten voortuitgang boeken op een smalle strook land tussen de Maas en de Waal ten oosten van Nijmegen. Maar het Amerikaanse negende kon niet verder totdat het water zich teruggetrokken had. De Canadezen wonnen in de tussentijd de strijd in het Reichswald.
Veel gebied kwam door toedoen van de Duitsers onder water te staan. De Britten en de Canadezen gebruikten daarom buffalo's amfibievoertuigen.
Tijdens de twee weken dat de rivier overstroomd was, wilde Hitler niet toestaan dat veldmaarschalk Gerd von Rundstedt zich achter de Rijn zou terugtrekken. Op 23 februari had het water zich zover teruggetrokken dat het Amerikaanse negende leger de Roer kon oversteken. Tevens waren andere geallieerde troepen de westoever van de Rijn genaderd. Het leger van Von Rundstedt werd vervolgens verslagen en 290.000 Duitse soldaten werden gevangengenomen..
Tijdens deze battlefield tour bezochten we verschillende plekken in het Britse gevechtsgebied waarbij de gebeurtenissen op die locatie werden toegelicht. We kregen ook sporen van de oorlog te zien.
De Battlefield Tour
Begin februari 1945 bevond het Duitse 1e Parachustistenleger onder bevel van generaal Schlemm zich achter het noordelijke uiteinde van de Westwall. Deze verdedigingslinie, bestaande uit een netwerk
van bunkers, loopgraven, prikkeldraadversperringen en drakentanden moest worden doorbroken door de Britse 51st Highland Division. De bijnaam van de 51st Highland Division was “Highway Decorators”. We hadden zicht op het gebied waar de posities van deze divisie zich bevonden en hoorden hoe ze uiteindelijk door de Duitse linies braken met gepantserde personeelsvoertuigen. Vervolgens reden we naar het Reichswald. Eerder genoemde generaal Schlemm verwachtte een aanval door het Reichswald en hij had zijn troepen zodanig gepositioneerd om het geallieerde offensief op te vangen. Generaal Schlemm besefte dat het woud het geallieerde luchtoverwicht en de mobiliteit neutraliseerde. Het zou een infanteriegevecht worden. Er waren in het woud nauwelijks wegen en bovendien waren alle wegen onverhard. Vanaf januari 1945 begon hij met de aanleg van drie verdedigingslinies in het Reichswald. Een scherm van voorposten van Wyler via de Groesbeekse heuvels tot aan de Maas vormde de eerste linie aan de westrand van het woud. Dorpjes en ommuurde hoeves werden omgebouwd tot versterkte punten. Zo’n ommuurde hoeve die was omgebouwd tot een versterkt punt was Thomashof, die we later die dag zouden bezoeken.
Aanval op de hoofdstelling Siegfriedlinie bij Nütterden door 15th Scottish Division
Ons eerste bespreekpunt was op het punt waar we zicht hadden op het dorp Nütterden, waar zich de uitloper van de Siegfriedlinie bevond. Er waren twee bunkers, prikkeldraadversperringen en loopgraven. De 15th Scottish Division van de King Own's Scottish Borderers (KOSB), niet te verwarren met die bij Arnhem hebben gevochten, had de taak gekregen hier de Siegfriedlinie te doorbreken. Zij waren hiervoor uitgekozen omdat ze sinds de invasie in Normandië ervaring hadden opgedaan in het naar voren brengen van infanterie in gepantserde personeelsvoertuigen. Een nieuw fenomeen destijds dat geïntroduceerd was door de Canadezen. Het waren Shermantanks waar de koepel vanaf was gehaald en waarin de infanteristen konden worden vervoerd. Ze hoefden dan niet voor de tanks uit of achter de tanks aan te lopen of op de tanks vervoerd te worden om snel naar de linies te gaan. Dit maakte hen erg kwetsbaar en er was inmiddels een tekort aan manschappen ontstaan vanwege de lange aanvoerlijnen. Dus dit leek de oplossing, die heden ten dage nog wordt toegepast in het leger.
Het Reichswald
We zagen in het Reichswald dit loopgravenstelsel.
Toen we het Reichswald inliepen zagen we sporen van de oorlog in de vorm van een borstwering en een loopgraaf. We hoorden van heldhaftige daden van de Britse soldaten die vaak man tegen man gevechten moesten leveren tegen de Duitse tegenstander, in het bijzonder van luitenant Messenger. Hij raakte diverse keren gewond maar vocht desondanks door en gaf leiding aan zijn mannen. Uiteindelijk moest hij zwaar gewond worden afgevoerd.
De geallieerden concentreerden hun aanvallen in de richting van Goch en Kleef, maar de Duitsers hadden zich goed ingegraven. De inundaties en de weersomstandigheden belemmerden de geallieerde opmars. Regen en dooi maakten het woud bijna onbegaanbaar. De 7e Parachutistendivisie bood felle weerstand en elke bunker, hoeve en loopgracht moest worden veroverd. De pantsergrenadiers van de 15e Pantsergrenadiersdivisie gingen in de tegenaanval, maar de Canadezen hielden stand. Aanval en tegenaanval wisselden elkaar af, maar het geallieerde overwicht was te groot.
Het Canadese 1e leger beschikte over tanks, die speciaal waren ontworpen voor dit soort gevechten. Met de Crab, een Sherman-tank uitgerust met een vlegel, baanden de Canadezen zich een weg door de mijnenvelden.
Tegelijkertijd bestookten de Churchill Crocodiles, een tank voorzien van een vlammenwerper, de Duitse posities. Langzaam werden de Duitsers teruggedreven naar het oosten. Op 17 februari 1945 bereikte het Britse XXXste Korps Goch.
Bezoek aan het Reichswald War Cemetery bij Kleef en de Duitse oorlogsbegraafplaats bij Weeze
Wat me vooral bij is gebleven is het bezoek aan twee oorlogsbegraafplaatsen. Het Reichswald Forest War Cemetery bij Kleef en de Duitse begraafplaats bij Weeze. Ik was onthutst door de enorme tegenstelling tussen beide begraafplaatsen. De Britse begraafplaats zoals we gewend zijn: tot in de puntjes verzorgd.
Bijzonder aan deze graven is dat niet duidelijk is wie nu wie precies is, dus zijn deze stenen willekeurig dicht bij elkaar geplaatst.
Bij ieder graf bevond zich een roos.
Bij een oorlogsgraf in het Gemene Best wordt altijd dezelfde indeling gehanteerd: Eerst het regimentswapen, dan rangnummer, rang, naam en het onderdeel waartoe de overledene behoorde. Dan de sterfdatum en leeftijd, vervolgens een kruis of jodenster indien de overledene van joodse afkomst is. Tenslotte een persoonlijke tekst van de nabestaanden.
Maar ik schrok van de Duitse oorlogsbegraafplaats die er erg verwaarloosd bij lag (lelijk gras, verweerde grafstenen). Ok, het was 75 jaar geleden 'de vijand', maar dit verdienen mijns inziens toch de vaak nog hele jonge jongens niet (veel jongens waren nog geen 18 jaar). Dit had ik toch niet verwacht. Desondanks vonden we het bezoek aan de Duitse oorlogsbegraafplaats ook heel indrukwekkend.
De bevrijding van Gennep
Luchtfoto van Gennep.
In Gennep gebruikten we de lunch in een restaurant gelegen op een kruispunt dat destijds een belangrijk punt was tijdens de gevechten om de verovering van Gennep. Langs Gennep stroomt de rivier De Niers. destijds breder dan het thans is. Gennep werd bevrijd door de Schotse troepen tijdens Operatie Veritable. Via Groesbeek, Milsbeek en Gennep zetten zij de aanval in op de Duitse stad Goch. Deze operatie benodigde een permanente aanvoer van manschappen en materiaal. De zuidflank van het totale operatiegebied kwam voor rekening van de 51st Highland Division. Einddoel was de zuivering van het Reichswald en controle over de rijksweg Mook-Gennep- Ottersum-Grunewald. Ingezet werden hier naast de Canadezen de bataljons 5th Black Watch en de 51st Gordon Highlanders. Voor hen begon de operatie op 8 februari om 8.00 uur. Op de Plasmolense heuvels streden de Canadezen. Tot in het duister duurde het gevecht om de fanatieke Duitsers van de heuvels te verdrijven. De volgende morgen daalde de Black Watch bij De Diepen de heuvels af naar het met loopgraven doorsneden vlakke land van Milsbeek. Doel was de rijksweg N271 in bezit te krijgen. Eenheden vochten zich een weg richting Maria Roepaan, andere secties moesten van huis tot huis naar de rijksweg bij ’t Töpke zien te komen. De Wehrmacht heeft zich maandenlang op deze grondgevechten kunnen voorbereiden. Twee dagen hadden de Schotten nodig om hier de taaie tegenstand te breken. En als men op 10 februari het beheerst, zien soldaten die zich verscholen hebben in de veranda van toen café ‘Oud Buitenzicht’ voor hun ogen de tweehonderd meter verder op gelegen Niersbrug de lucht in gaan. Deze ingang tot Gennep was geblokkeerd. Daar wist de Britse genie een antwoord op door het aanleggen van de fameuze Bailey brug tussen Often en Gennep.
Brits ondergronds HQ in Gennep 14 februari 1945.
Straatgevechten in Gennep
Britse sluipschutter met een Lee-Enfield.
Een scherpschutter 'C' Company, 5th Battalion, The Black Watch, 51st (Highland) Division, in positie in een verwoest pand in Gennep, 14 Februari 1945.
Een Engelse soldaat valt het pand Picardie binnen.
Het verwoeste station van Gennep.
Duitse krijgsgevangenen bij van Arensbergen Spoorstraat.
Duitse krijgsgevangenen worden opgebracht op de hoek hoek Nijmeegseweg-Ottersumseweg.
De inwoners van Gennep vieren hun bevrijding.
De Bailey brug tussen Oeffelt en Gennep over de Niers.
De door de Duitsers opgeblazen Niersbrug wordt verwijderd door de Britse genie
Bailey brug over de Niers bij Gennep.
Een jeep met daarin de Britse premier Winston Churchill rijdt over de Bailey brug tussen Oeffelt and Gennep over de Niers. Ook generaal Montgomery is te zien.
Schaddenhof en Yorkshire bridge
Bespreekpunten waren de Schaddenhof en de nabij gelegen Mühlenfleuth brug, na de oorlog heeft deze brug de bijnaam Yorkshire bridge gekregen, omdat de brug zwaar bevochten is door de East Yorkshire divisie. De brug is gelegen over de rivier de Muhlen Fleut bij de Schaddenhof. Om deze brug die er over liep is zwaar gevochten door de het East Yorkshire Regiment. Bruggen waren vitaal in het nog resterende wegennet. Veel gebied stond immers onder water. De brug op de weg Goch-Weeze was opgeblazen. De Yorkshire bridge was wonder boven wonder in tact. Maar werd wel van alle kanten aangevallen en moest fel worden verdedigd door het East Yorkshire Regiment. De aanvallen werden uitgevoerd door fanatieke fallshirmjägers die actief waren in dat gebied. Vanwege de heldhaftige daden van het East Yorkshire Regiment om de brug in handen te houden, als onderdeel van een vitale route, heeft deze brug de bijnaam Yorkshire bridge gekregen.
Goch
Churchill tanks rijdens door het zwaarbeschadigde centrum van Kleef, 12 Februari 1945.
Sherman Firefly tanks rijden door de ruïnes van Kleef op weg om de aanval op Goch te ondersteunen,16 Februari 1945.
Een Bren Carrier en een Humber scout car met infanterie van de 43rd (Wessex) Division tijdens de aanval op Goch, 17 Februari 1945
Vickers machinegeweerschutters van de1st Battalion Middlesex Regiment, 15th (Scottish) Division, lagen onder zwaar vuur tijdens de slag om Goch, 20 Februari 1945.
British Bren Gun Carrier rijdt door het zwaargehavende Goch.
Maria-Magdalena kerk op het zwaar gehavende marktplein in Goch.
Deze stad was het einddoel van het Britse offensief. De aanval werd ingezet door de 5 Black Watch. In het centrum werden we gewezen op de kelderluiken onder de huizen van waaruit hevig vuur werd afgegeven door de verdedigers. De Duitsers hadden een verdedigingsgordel rond de stad aangelegd om de noordzijde van Goch te verdedigen. In het centrum van Goch gingen we in op de verdediging van de stad en de aanvallen uit alle windstreken om de stad te veroveren. In de nacht van 7 op 8 februari 1945 en een paar dagen later, op 12 februari 1945, werd de stad vanuit de lucht gebombardeerd. Tijdens de slag om het Reichswald, die van 7 tot 22 februari 1945 rond Kleef werd uitgevochten, kreeg de stad haar deel van straatgevechten en artilleriebeschietingen. Bijna tachtig procent van de bebouwing werd in deze korte periode vernield. Het geallieerde opperbevel meende dat er zich rond de stad een gordel van bunkers bevond. Dit kan mee de beslissing tot de zware bombardementen hebben beïnvloed. Het doel van het daarop volgende grondoffensief was om de Rijn bij Wesel over te steken om zo het Ruhrgebied binnen te dringen.
