Op zaterdag 7 juli 2018 gingen we met een groepje geïnteresseerden een avontuurlijke tocht maken door het Nationaal Park de Hoge Veluwe op zoek naar sporen van de voormalige Duitse Fliegerhorst Deelen, onder leiding van Bas Schoel, verbonden aan Museum vlb Deelen en zeer wel op de hoogte van alles wat te maken heeft met dit vliegveld en zijn broer Harry, die de mooie website www.beleefdehogeveluwe.nl heeft gemaak. Het warme weer en rulle zandpaden door de droogte vroegen veel van ons uithoudingsvermogen, maar we hebben zeer interessante objecten gezien waar je anders zo aan voorbij zou gaan.

Ook ben ik met interessante objecten naar huis gegaan. Een stuk lavasteen uit het Harzgebergte dat gebruikt werd als onderlaag voor de aan te leggen rolbanen voor de vliegtuigen en een stukje schroot van een Duits vliegtuig. Dat afhakken van lavasteen werd gedaan door dwangarbeiders, dus daar zit weer een triest verhaal achter.

Stuk van een Duits vliegtuig, gevonden op een voormalige opstelplaats van Fliegerhorst Deelen op het terrein van park De Hoge Veluwe.

Bunker Diogenes

In de oorlog werd een groot gebied van Park de Hoge Veluwe door de Duitsers gevorderd om bij het vliegveld te worden getrokken. Het gebied werd gebruikt voor de aanleg van opstelbplaatsen voor vliegtuigen, rolbanen, gebouwen voor personeel en onderhoud, hangaars, een waterputten, afvoer van regenwater van het vliegveld (zinkgat) en een telefoonbunker. Ook werd de grote bunker Dionenes gebouwd. Hierin bevond zich de Duitse luchtverkeersleiding. Op een grote glazen plaat werden de posities van zowel Duitse als vijandelijke vliegtuigen getoond door Blitzmädchen. Meisjes in dienst bij de Luftwaffe voor ondersteunende taken. Zij beschenen met kleine schijnwerpers de posties van de vliegtuigen op de glasplaat, die aan de bunker werden doorgegeven door radarstations en vervolgens kregen deze meisjes de informatie door om het te tonen. Aan de hand daarvan namen de officieren beslissingen over positie en inzet van de Duitse vliegtuigen. Veel werd er 's nachts gevlogen door Nachtjagers die jacht maakten op de Britse Lancaster bommenwerpers.

Zo zag de bunker Diogenes er van binnen uit. Vanuit hier werd het luchtruim gecontroleerd. Aan de zchterzijde van de kaart bevinden zich de zitplaatsen van de 'Helferinnen', die in verbinding stonden met de radarstations in het gebied. Overigens is dit een soortgelijke bunker in Denemarken.

Het verwoeste interieur van bunker Diogenes.

We bevinden ons aan de achterkant van Diogenes, op het terrein van Nat. Park de Hoge Veluwe. Nu is het terrein waarop Diogenes staat nog gescheiden door een hek want in de bunker bevond zich tot kort het gemeente-archief. Maar het complex is thans ontruimd en een museale bestemming ligt voor de hand. Het lijkt mij dan niet onwaarschijnlijk dat het bij het park zal worden getrokken. Immers, voor de oorlog behoorde deze grond ook tot Park de Hoge Veluwe.

Wat is dit? Wie het weet mag het zeggen. Wij dachten dat hier wellicht een mast van een antenne heeft gestaan en in dit gleuf een stroomdraad heeft gelopen.

Telefoonbunker

Deksel op waterput van bunker Diogenes.

Deksel op gang die onder de telefoonbunker door loopt.

Boom met inkerving. Vermoedelijk door een Duitse militair.

Hier heeft een hangar van de Fliegerhorst gestaan.

Hier stond 'Het Noorse Huis' op de Kemperberg in oorlogstijd. Het was vanwege de ligging (dichtbij het vliegveld) door de Duitsers gevorderd. De Duitserrs noemden het zelf 'Das Mauseschloss'. Het werd gebruikt voor de huisvesting van Luftwaffemilitairen.

Blitzmädchen bij de ingang van hun onderkomen.

Hier liep een rolbaan voor de vliegtuigen van Fliegerhorst Deelen.

Rolbaan fliegerhorst deelen

Focke-Wulf Fw 190 op Deelen (1943)

Focke-Wulf Fw 190 op Deelen (1943)

Focke-Wulf Fw 190 op Deelen (1943)

Rolbaan Fliegerhorst Deelen richting noorden die binnen het hek van het park opgeruimd is.

Liechtenstein antennes op de neus van een Junkers 88 jager en ontvangstinstallatie in de cockpit.

Zinkgat voor water vliegveld Deelen.

In 1941 werd door de Luftwaffe een 13 kilometer lange spoorlijn aangelegd van station Wolfheze naar de Fliegerhorst Deelen, ten noorden van Arnhem. De spoorlijn was met name bedoeld voor het transport van bouwmaterialen voor het vliegveld en voor het vervoer van benzine en munitie. Vandaar dat de lijn in de volksmond de bijnaam "het Bommenlijntje" kreeg. De spoorlijn takte aan de westzijde van station Wolfheze af en voerde langs het 's-Koonings Jaght en het Aalderinksveld naar de Fliegerhorst Deelen. Er waren zijtakken naar de bunker "Diogenes" aan de Koningsweg en naar een benzinedepot bij de Eikehoutbergen aan de westzijde van het vliegveld. Vrijwel direct na de oorlog werd de spoorlijn weer opgebroken, maar in het veld zijn nog steeds interessante relicten van deze Duitse militaire spoorlijn terug te vinden.

Sporen van de loop van het 'bommenlijntje'.

Sporen van de loop van het 'bommenlijntje'..

Sporen van de loop van het 'bommenlijntje'.

Trafo-huisje dat langs het bommenlijntje stond.

Op zoek naar sporen van Fliegerhorst Deelen in Nat. Park de Hoge Veluwe.

Hier bevond zich een opstelplaats van vliegtuigen, waar ik ook een stukje schroot heb gevonden, afkomstig van een Duits vliegtuig. 75 jaar later...

Haak waaraan camouflagenet werd bevestigd. Het camouflagenet werd gespannen over de opgestelde toestellen.

Haring waaraan camouflagenet werd bevestigd.

Waterput van Fliegerhorst Deelen.

Crash locatie van de Dakota Mk III KG 428 I2-UX van Christie.

Markant is de nog steeds totaal verdorde grond, die in dit natuurgebied nimmer is afgegraven. Door de in de grond gelopen olie en brandstof uit het neergestorte toestel wil er 75 jaar na dato totaal niets groeien.